Chè, thơ và nơi lưu giữ ký ức
Linh hồn của thạch chè Hiển Khánh là nước đường cát có thả hoa
lài
|
Có lẽ tên gọi "thạch chè Hiển Khánh" cũng thân thuộc với nhiều
người như tên gọi của chợ Bàn Cờ vậy. Tiệm chè ra đời vào năm 1959 bởi
hai đồng sở hữu là bà Trần Nghệ và ông Nguyễn Quý Quyền. Về sau, hai
người giao tiệm lại cho chị Nguyễn Thị Nguyệt Minh (con ông Quyền)
tiếp quản. Tên quán “Hiển Khánh” cũng là tên của một ngôi làng ở Hải
Dương, quê của bà Trần Nghệ.
Ban đầu, tiệm chè Hiển Khánh mở ở Đa Kao, gần rạp Cầu Bông nhưng quá
chật nên ông Quyền mở thêm một tiệm nữa ở đường Phan Đình Phùng (nay là
đường Nguyễn Đình Chiểu) từ năm 1965 và duy trì đến bây giờ cho đến
ngày nay. Tiệm Hiển Khánh ở Đa Kao thì không còn nữa.
“Tôi
chứng kiến có những ông bố dẫn con mình đến ăn chè và nói với con ngày
xưa ba má mới quen nhau thường ngồi ở đâu, rất thú vị.
Tôi hiểu rằng, quán chè còn là nơi lưu giữ những kỷ niệm học sinh rất
khó phai mờ, vì vậy, quán của tôi cố gắng giữ nguyên những hình ảnh câu
thơ, nét chữ từ ngày xưa để có nơi đi về cho người ưa kỷ niệm”, chị Minh
chia sẻ.
Chắc nhiều người rất tò mò, không biết quán chè Hiển Khánh có gì
hay mà thu hút nhiều người đến như vậy. Thời của bà Nghệ những năm 70
thế kỷ trước, món thạch chè rất đơn giản và chỉ có đúng ba món: thạch
trắng cắt sợi, chè đậu xanh và chè kho ướp lạnh. Hồi đó ở Sài Gòn, chỉ
có một quán duy nhất là
Hiển Khánh bán món chè này.
Bánh lá gai
Bánh phu thê
|
Linh hồn của món chè là nước đường cát có thả hoa lài, do vậy, khi
ăn
chè, hương hoa lài cứ phảng phất và có một mùi thơm rất khó quên. Chị
Minh công nhận rằng, bây giờ hoa lài của quán không thơm bằng hoa lài
trước đây, đó là do cách trồng hoa đã thay đổi, chị không có cách gì can
thiệp được. Chứ ngày xưa, hương hoa lài thơm lắm, thơm đến nao lòng,
chính mùi hương này đã để lại dấu ấn trong khách tới ăn chè.
Món thạch, chè đậu xanh từ lúc mới mở tới bây giờ vẫn y nguyên
hương vị. Nếu muốn ăn kiểu xưa, khách đến quán có thể gọi thạch rưới
nước đường ướp hoa lài, hoặc thạch cộng với đậu xanh cũng rưới nước
đường ướp hoa lài. Sau khi Hiển Khánh xuất hiện khoảng
10 năm thì Sài Gòn mới có thêm những quán khác bán món thạch chè giống
như vậy.
Những món bánh nhỏ xinh cũng lưu luyến thực khách qua bao năm nay.
Là bánh lá gai, bánh phu thê, bánh đậu xanh… cùng những vần thơ không
phai nhòa theo năm tháng được treo hai bên tường:
Bánh lá gai
Da đen có tấm lòng vàng
Dùng làm đám cưới biếu làng ngày xưa
Dù ai đi sớm về trưa
Ghé vào Hiển Khánh mà mua bánh này
Bánh này ý nghĩa hay
hay
Trông thời đen mướt không thay lòng vàng
Bánh phu thê
Bánh ăn nên vợ nên chồng
Ăn vào con cháu Lạc Hồng mến nhau
Từ Nam Quan đến Cà Mau
Yêu nhau ta nhớ dặn nhau nên dùng
Tứ thân phụ mẫu kính chung
Mối tình khắn khít khắp vùng đều khen
Nhãn nhục trong chè thạch nhãn là loại ngon nhất từ Hưng Yên
|
Thơ chè hoa quyện cùng nhau, chắc là chỉ có ở thạch chè Hiển Khánh.
Có giai thoại kể lại rằng, khách của quán còn có thêm nhiều học sinh
của trường Gia Long và Petrus Ký (trường Minh Khai và Lê Hồng Phong bây
giờ) đến ăn chè, học sinh nào đối được
câu đối chủ quán sáng tác treo trên tường thì được tặng bánh, tặng chè.
Chị Minh được má giao cửa hàng từ 20 năm nay, sau khi tiếp nhận
quán, chị sáng tạo ra thêm nhiều món chè mới được khách rất ưa chuộng
như thạch sen nhãn, sâm bổ lượng, thạch thốt nốt, tổng cộng khoảng 20
món chè…Điều tôi khâm phục nhất là quán vẫn giữ được phong cách dùng hoa
lài tươi thả vào nước đường để tạo hương cho món chè chứ không dùng
hương liệu. Chị Minh kể, mỗi tháng, chị mua khoảng 1 triệu tiền hoa lài.
Khi cơn lốc trà trân châu, chè Thái Lan tràn về Sài Gòn, quán có vắng
hơn, doanh thu có thấp đi nhưng nhìn chung, lượng khách
quen tới quán vẫn ổn định vì họ ưa hương vị tự nhiên hơn là hương liệu,
ưa vị đường không quá ngọt của chè ở đây.
Bí quyết những món chè ngon và quà vặt ngon ở quán còn nằm ở khâu
chọn nguyên liệu. Nhãn nhục dùng nấu chè được chị Minh chọn loại ngon
nhất từ Hưng Yên, đậu xanh chọn loại đắt tiền nhất, hạt sen và củ sen
mua ở Đồng Tháp, hạt thốt nốt dùng loại của Thái Lan. Món bánh gai đặt
người Bắc ở vùng Hố Nai Biên Hòa làm theo tiêu chuẩn chị Minh đặt ra,
bánh xu xuê (phu thê), bánh đậu xanh nướng đặt người Huế làm.
Tôi kêu một ly chè thạch chan nước đường ướp hoa lài, như cách đây
54 năm. Thạch giòn giòn, nước đường nấu khéo thơm mát, thoảng mùi hoa
lài. Lấy một bông hoa lài ngậm ở đầu môi, tôi thấy một mùi thơm thật
quyến rũ, như đưa mình trở về những ngày xưa cũ... Cây hoa lài nằm đâu
đó ở một góc vườn thơ, không phô trương mà lặng thầm tỏa hương thơm ngát
cả đêm.
Giang Hương