cái chuyện tứ khoái

về mấy câu thơ tứ khoái tứ khổ này thì hồi xưa tui đọc, được dọn thành chuyện, đại khái như sau:

có bốn anh thầy đồ, nhân trà dư tửu hậu mới bày nhau làm thơ liên hoàn. Anh thứ nhứt có lẽ nghề tay phải là nghề nông, trông mưa hoài, nên xuất phát:

     đại hạn phùng cam lộ

anh thứ hai chắc là dân lãng bạt kỳ hồ, tiếp nối bằng câu:

     tha hương ngộ cố tri

anh thứ ba, hỗng lẽ còn zin, mơ tưởng cái chuyện đó, nên phán câu:

     động phòng hoa chúc dạ

anh thứ tư, chắc mẫm thi rớt hoài, chơi câu kết:

     kim bảng quải danh thì

bốn anh đọc đi đọc lại bài thơ, tự tán dương nhau.
   
     đại hạn phùng cam lộ
     tha hương ngộ cố tri
     động phòng hoa chúc dạ
     kim bảng quải danh thì

Bỗng một thằng học trò theo hầu "giơ tay phát biểu": kính quý thầy, cho con góp ý, bài thơ hay thiệt, nhưng nếu thêm vô mỗi câu hai chữ thì còn hay hơn nữa. Mấy ông thầy trợn mắt phùng mang, cho thằng nhỏ là hỗn láo. Nhưng cũng thuận nhau cho nó trình bày. Thằng nhỏ đọc từng câu sau khi thêm hai chữ ở đầu câu:

     thập niên đại hạn phùng cam lộ (nắng to gặp mưa đã sướng, nhưng tới mười năm mới được mưa thì sướng biết chừng nào)

     lữ khách tha hương ngộ cố tri (nơi xứ người mà gặp bạn hữu thì rất khoái rồi, nhưng phải đang là người lang thang vô định kìa, mới đạt cái sung sướng tột cùng)

     tu sĩ động phòng hoa chúc dạ (câu này chắc khỏi diễn nôm)

     hàn nho kim bảng quải danh thì (bảng vàng mang tên là điều mong ước của các anh học trò, nhưng phải là anh học trò đói lạnh kìa, mới là sướng mê tơi)

mấy anh thầy tẽn tò nhưng cũng đâu phủ nhận cái xuất thần của cái việc thêm hai chữ đầu câu ấy. Một anh quay qua đứa học trò khác gỡ gạc: còn mầy sao mậy? Không ngờ thằng nhỏ cũng ứng khẩu liền: thưa quý thầy, con thì con đổi hai chữ đầu câu thì sướng thành khổ liền. Sau đó là bốn câu thơ chở bốn cái khổ nạn trên đời:

     diêm điền đại hạn phùng cam lộ (ruộng muối gặp mưa thì còn phải cỏn)
     đào trái tha hương ngộ cố tri (trốn nợ biệt xứ mà còn gặp người quen biết thì coi như tung tích bại lộ)
     hoạn quan động phòng hoa chúc dạ (... tức tới cỡ nào)
     cừu nhân kim bảng quải danh thì (bảng vàng đề tên kẻ thù thì chỉ có cuốn xéo nếu không muốn bị băm)

kính lược chuyện làm vui.